Blog yazarı Ayşe Gülay Hakyemez ile doğumgününde röportaj

Ben Jülide Bigat.

Ayşe Gülay Hakyemez ile İstanbul’a geldiğimden beri  (Lokomotif Kültür ve Sanat Derneği için) birlikte çalışıyoruz. O benim arkadaşım. Güven duyulan, hep sevdiklerinin yanında olan bir insan.

Bugün 14 Mayıs, onun doğumgünü. Rolleri bir kereliğine değişmeyi, kendi blogunda onunla röportaj yapmayı teklif ettim. Yani fransızcası “La journaliste interviewée”... Türkçesi "Gazeteciyle röportaj"...

Ve işte karşı karşıyayız... Seninle röportaj yapmak benim için büyük onur... Merhaba Gülay, en başından başlayalım. Nerede doğdun? Çocukluğunu nerede geçirdin?

İstanbul Cihangir’de doğdum. İlkokula kadar Cihangir’deydim. Sonra Osmanbey, Şişli’de yaşamaya başladık. Ortaokul ve liseyi Notre Dame De Sion Fransız Kız Lisesi'nde okudum. Babam Fransız kültürünü yaşama sanatı ve zerafetle eşanlamlı bulurdu.  Kültürlü ve ince bir hanımefendi yetişsin diye beni bu okula göndermiş. Çok disiplinli, sert ve zor bir okuldu.  Okulu nasıl bitirdim bilmiyorum.

İyi ki bitirmişsin, İstanbul’a geldiğimde bir tek kelime Türkçe bilmiyor iken nasıl anlaşırdık yoksa? Sonra nerede okudun?

İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden mezunum.

Demekki iletişim yeteneğin ta o günlerde  de vardı.  Neden bu tercihi yaptın?

İnsanların hayatları hep ilgimi çekiyordu. Gazetecilik iyi yazı yazmayı, araştırma ve gözlemi gerektiren, ilginç insanlarla karşılaşmayı sağlayan bir meslekti. Üniversite yıllarımda bir gazetede staj yaptım. Sonra da aynı gazetede çalışmaya başladım. 20 yaşındaydım. Bir kadın köşesi yazmam istendi. Kadınca şeyler... Geleneksel konular ve erkeklerin daha çok hoşuna gidebilecek şeyler yazmam beklenirken ben kadınların kişisel özgürlükleri hakkında yazdım.  İçimden geldiği gibi... Örneğin evlilikte bile özgürlüğün gerekli olduğunu söylemeyi tercih ettim. Yayın yönetmenimle vizyonlarımız uyuşmadı. Anlaşamadık.  O feminin konulardan, ben feminist kadından yazmaktan yanaydım. Yine de uzunca zaman çalıştım gazetede. Üniversiteden mezun olduğumda ise halkla ilişkiler sektörüne yöneldim. Uluslararası şirketler için çalışmaya başladım.

Şu konuya tekrar gelmek istiyorum. Aynı zamanda hem feminin hem de feminist olunamaz mı sence?

Olmaz mı? Ama ortak konularını yazmam isteniyordu. Pratik bilgiler falan... “Siz kadınlar kocalarınızın rahatlarını sağlamakla yükümlüsünüz”e tekabül eden... Ben sadece aileden değil, başka şeylerden de bahsetmek istiyordum. Kadının bağımsızlığından, eğitiminden, sosyal yaşamından... Benim için önemli olan bunlardı... O sıralarda yeni evliydim. Hem öğrenciydik, hem de çalışıyorduk. Eşim mühendis oldu ben gazeteci.

İstanbullu kadını tanımlar mısın?

Arzuladığımı mı, gerçeğini mi?

Her ikisini de..

Olmasını istediğim, akıllı, çekici, şevkatli, çok yönlü, renkli, kültürlü ve kendinden emin bir kadın.. Hayatını yönetebilen modern bir kadın. Zarif ve güçlü...

Gerçekte ise çoğunluğu Batı ve Doğu kültürü arasında sıkışmış kadınlar oluşturuyor. Avrupalı modern ve bağımsız kadın ile geleneklerin baskısı altında ezilen kadın arasına sıkışmışlar... Hangi tarafta yeralacağına bir türlü karar veremiyorlar ve maalesef kullanılıyorlar.

Ben toplumu oluşturan değerleri, gelenekleri seviyorum.. Sevmediğim onun aleyhine çalışan siyaset. Halkımın temiz kalbini, insanlığını, misafirperverliğini, tevazusunu seviyorum.  Ama muhafazakar gelenek kadını köleleştiriyor.  Anadolu’da kadının yeri önemli aslında.. Kadın güçlü. Hem tarlada, hem evde çalışıyor, üretiyor. Aile yaşamını o yönetiyor. Ama ne yazık ki gücünün farkında değil. Özellikle büyük şehirlerde "kaybolmuş" bir havaları var.  Boyalı basında, televizyonda gördükleriyle, evlerde kendisine dikte edilenler birbirinden çok farklı.

Müslüman kültürle bağlantılı olarak kendi kişiliklerini göstermeleri istenmiyor. Kuran’ı ise kimse okumuyor ama herkes ona refere ediyor. Türkler güvenilirliği tartışmalı  kaynaklara dayanarak konuşurlar, bilgi sahibi olmadan fikir sahibidirler ve ne yazık ki çok da komplekslidirler.  Üzücü ama gerçek bu!
Türk kadınının özgüvenli olmasını istiyorum. Uyanmasını, gücünün farkına varmasını istiyorum. Çocuklarını kendine, doğaya, adalete ve özgürlüğe saygılı bireyler olarak yetiştirmelerini istiyorum.

Profesyonel yaşama gelecek olursak,  üniversiteden sonra ne yaptığını anlatır mısın?

Üniversite yıllarımda başladı iş hayatım. Sonra Halkla İlişkiler sektörüne geçtim. 25 yılı aşıyor, birçok şirkete  “yıldız” dönemlerinde hizmet verdim. Bugün ise, artık sadece tasarım, sağlık, sanat ve kültür ilişkili konularda çalışıyorum. Proje üretiyorum, tanıtımını yapıyorum...

Ayrıntılara girmek istemiyor musun?

Blogumda yazıyor her şey. Burayı tıklayın yeter!
İnsan hayatında başarılı bir kariyer önemli tabii... Ama asıl önemlisi, insanın kendi hakkında ne düşündüğü. İçindeki yolculuğu yani... Bugün benim için önemli olan şeyler değişti. Önceliklerimi ailem ve dostlarım, yapmaktan hoşlandığım şeyler, özgürlüğüm ve sağlığım oluşturuyor.

Eski Moda Deniz Kulübü/ Ayşe Gülay Hakyemez, Jülide Bigat                                        Fotoğraf: Zafer Erkan

Haklısın. Zaten kendini bir meslek üzerinden varetmek  değildir önemli olan.  Şimdi senin sevdiğin, İstanbul’daki bir şeyden, denizden konuşmak istiyorum.  

Evet. Seviyorum denizi. Babam denizci bir aileden geliyor. Dedem, amcalarım... Giritli kaptan, denizci, balıkçı imiş. Babam Gelibolu’dan İstanbul’a okumaya gelmiş. Deniz kenarında bir okula Kabataş Erkek Lisesi’ne... Hayatını yoluna koyduktan sonra da yaptığı şey bir tekne satın almak olmuş. Çocukluğum ve genç kızlık yıllarım yaz ayları tekne tepesinde geçti. Bir ağabeyim olmadığı için babamın miçosu bendim. Tekne Fenerbahçe Limanı'nda karaya çekilir, bakımı yapılır, boyanır... O vakitleri o kadar çok sevmişim ki... Benim için çok kıymetli zamanlarmış meğer...

Deniz ne ifade ediyor sana?

Gizemi temsil ediyor. Deniz beni besliyor. Bütün duyularımı harekete geçiriyor. Kokusu, rengi, derinlikleri...
Canlıları... Marmara'nın, Boğaz'ın bütün balıklarını tanırım!

Çocuk masalları yazıyorsun. Bazılarının ilham kaynağının deniz olduğunu düşünüyorum.

Küçük denizci Ali’nin hikayelerini yazdım. Güzel bir seri oldu.  Yayıncısını bekliyor! (Gülüyor).  Çocukluk anılarımdan beslenen denizle ilgili bilgiler aktarmaya çalıştım. Diğer iki çocuk kitabım yakında kitapçılardaki yerini alacak...

Denizle çevrili bu şehirde çocukların denizi tanımadıklarını düşünüyorum. Ana babaları denizden korkutuyor onları... Halbuki denizi bilmek hayatı bilmek gibidir. Babam bana öyle öğretti. Kızkardeşim (Deniz Tunç) benden sekiz yaş küçüktür. Onun da çocukluğu teknede geçti. Annem ona taze balık pişirebilmek için beni balık tutmakla görevlendirirdi. Fenerbahçe Limanı'ndaki tekne komşumuz Sadun Boro idi. Bilen bilir... Teknesi Kısmet ile dünyayı dolaşan ilk Türk denizcisidir. Onun kızının adı da Deniz’di.

Çocuk öykülerimde deniz, balıklar, balıkçılık geleneklerini vermeye çalıştım. Geceleri Boğaz'da lüks lambalarıyla  lüfere çıkıldığını, mercanın derin sulardaki taşlarda yaşayan az bulunan bir balık olduğunu, uskumrunun artık kaybolan ve şimdilerde ithal ettiğimiz bir balık olduğunu anlattım. Babamla oltayla nasıl mercan aradığımızı, derinlerde yaşadığı kayaları nasıl bulmaya çalıştığımızı, Heybeliada Çam Limanı'nda gece kayaların üstüne tüneyen pavuryaları nasıl yakaladığımızı, çapariyle yakaladığımız istavritleri, deniz minaresi yemiyle tuttuğumuz izmaritleri...

Tamam tamam, yeter (gülmeler)... Çocuklara öğrettiğin gibi bana da çok şey öğreteceğinden eminim. İstanbul konusuna geri dönelim.  İstanbul'u beş duyunla tanımlar mısın?

Tat: Rakı

Ses: Martılar ve tekne direklerine çarpan yelken ipleri

Koku: Yosun 

Görüntü: Constantinople üzerine batan güneş

Dokunuş: Çay bardağının ince beli

Şehirde tercih ettiğin yerler nereleri?

Adalar,  yaşadığım semt Moda, Boğaz’ın Avrupa Yakası’ndaki son limanı Rumeli Feneri, Kuzguncuk...

İstanbul’da seni en çok mutlu eden şey nedir?

Öncelikle yakın çevrem, kızım, kardeşim, küçük yeğenim... Kültür ve sanat alanında projelerimizi  gerçekleştirmeye çalıştığımız derneğimiz Lokomotif ve blogum Bir Başka İstanbul... Haklarında yazı yazdığım İstanbul’un tutkulu insanlarıyla biraraya gelmemi sağlayan  blogum... Tasarım ve sanatı hayatımın merkezine yerleştirmeme vesile olan röportajlar beni çok mutlu ediyor. Kendini ifade etmenin en estetik şekli sanat, yeni fikirler, yaratıcılığın sınırsızlığı beni büyülüyor. Heyecanlandıran bir sanat eseriyle karşılaştığımda mutlu oluyorum. Her seferinde insan beyninin üretkenliğine bir kez daha şaşırıyorum. Her sanatçının  bir başka bakış açısı, yeni bir perspektif sunuşu, bir başka öykü anlatışı sadece insana ait bir zenginlik...

Sanatın ve sanatçının değerini küçümseyen siyasilere acıyorum. Yaratıcılığın ve sanatın engellenmesini, düşüncelerin ifadesine konulmuş yasağı, insan özgürlüğü ihlali telakki ediyorum. Türkiye’de sanatçılar yeterince desteklenmiyor. Sadece destekleniyorlarmış gibi yapılıyor. Ticari, neredeyse markalaştırılmış, para kazandıracak sanat öne çıkartılıyor.

Bak yine sinirlendim ben! Jülide ya, biz mutluluktan bahsediyorduk, beni mutlu eden şeylerden...
İstanbul özgür olabildiğim bir şehir. Fakat ne yazık ki eski İstanbul, Balat, Fatih, Sultanahmet  gibi sevdiğim fakat artık gitmek istemediğim semtleri var. Parlak bir geleceğe doğru gitmediklerini görüyorum insanların. Kendilerini sınırlayıp günden güne daha bağımlı hale getiren kadınları anlayamıyorum. Ancak kendi hayatlarından kendileri sorumlular...

Neyi özlüyorsun Gülay, neyin eksik?

Neyim eksik olduğunu sen gayet iyi biliyorsun Jülide’cim.

Özgür olmak ne demek?

Özgürlüğü, "yapmayı istediklerimi yapabilmek" olarak tanımlayabilirim. Zaman örneğin... Zamanı istediğim gibi kullanabilmek, kendi zamanımı kendim yönetebilmem özgürlüğümdür.  Projelerim...  Üstünde çalışacaklarımı kendim seçebiliyorum. Özellikle sanat. Çevremdeki insanlar... Çevremdekilerin sevgilerinden besleniyorum. Fakat hala beklediğim bir şey var... Bir deniz adamı...  

Neden deniz adamı?

Denizi paylaşabilmek için... Önceden ne yapacağını kestiremediğimiz denizi... Teknede iki kişi olmak daha iyi!

Deniz demekle hayatı kastediyorsun değil mi?

Evet Jülide, sen beni iyi anlıyorsun.

Kendi kendime soruyorum. Çok çalışıyorsun. Projelerine, bloguna tutkuyla bağlısın... Röportaj yapacak bu kadar ilginç insanı nasıl buluyorsun?

Yıllar içinde biriktirmişim.Yavaş yavaş, çalıştığım, gerçekleştirdiğim bir sürü proje sürecinde tanıdığım insanlar, kurduğum ilişkiler...  Sosyal ağlarım fena değil. Bir de sanırım "rengi"  olan insanların kokusunu alabiliyorum...

Evet, bundan eminim! Bu röportajdaki samimiyetin ve cömertliğin için teşekkür ederim Gülay.  “Bir Başka İstanbul”a başarılar diliyorum. Sıradışı birçok insanı  tanıdığımız harika bir proje bu.